Overal in Frankrijk kom je ze tegen, tot in het meest afgelegen dorp: monumenten die herinneren aan la Grande Guerre – de Eerste Wereldoorlog, volgens velen het echte begin van de twintigste eeuw. Nederland was toen neutraal en de gruwelen van 1914-1918 gingen dan ook goeddeels aan ons land voorbij. Toch zijn ook hier herinneringen aan die oorlog terug te vinden. Niet in de vorm van eindeloze velden waarin nog vrijwel wekelijks sporen van de strijd worden teruggevonden, zoals in België en Noord-Frankrijk, maar meer verstopt in ladekastjes en dozen op zolder. Fotoalbums, krantenknipsels, medailles en granaathulzen vertellen evenzeer het verhaal van die oorlog als de vroegere slagvelden van Noord-Frankrijk, de IJzertoren bij Diksmuide, de oorlogsbegraafplaatsen her en der met de onafzienbare rijen witte kruisen en het graf van de onbekende soldaat onder de Arc de Triomphe.
Naar die verhalen wordt nu gezocht, voordat ze – een eeuw na dato – volledig in de vergetelheid wegzinken. In het kader van het Europese project Europeana 1914-1918 werd daarvoor afgelopen zaterdag de laatste van drie “collectiedagen” gehouden. Na Huis Doorn en het Markiezenhof in Bergen op Zoom was het Maritiem Museum Rotterdam de gastheer van een omgekeerde Tussen Kunst & Kitsch.
Waar in de regel de experts hun kennis spuien aan de bezoekers, was het nu de beurt aan de eigenaren om het verhaal te vertellen van de voorwerpen die ze hadden meegebracht. De conservatoren van het museum zaten klaar om de verhalen op te tekenen en zo nodig door te vragen. De medewerkers van de afdeling Informatiebeheer zorgden voor het fotograferen en scannen van de objecten om ze op de website te kunnen plaatsen.
De opkomst hield helaas geen gelijke tred met de vooraf gekoesterde verwachtingen, maar al met al kwam er toch nog een aantal interessante objecten voorbij. Naast de fotoalbums van militairen met verhalen over de mobilisatie, het eindeloze wachten op oorlogshandelingen die uitbleven en het vechten tegen de verveling, waren er ook voorwerpen die emoties opriepen. Zoals de medailles en de bewaard gebleven eetlepel van de Engelse tuinderszoon Daniel Howard uit Twinstead, die als jongeman in de bloei van zijn leven de oorlog inging, de slag bij Verdun overleefde en als invalide naar Engeland terugkeerde – om daar te constateren dat er voor mensen zoals hij geen enkele opvang was geregeld. Ervaringen van mannen zoals hij leidden in 1921 tot het oprichten van het British Legion, dat zich het lot van de veelal invalide veteranen aantrok. Tot op de dag van vandaag draagt deze organisatie zorg voor de opvang van gedemobiliseerde soldaten van het Verenigd Koninkrijk.
Een van Howards nazaten in Nederland heeft zijn persoonlijke bezittingen geërfd en is als voorzitter van de Nederlandse tak van het British Legion actief. Door haar en door talloze anderen wordt na een eeuw nog steeds de herinnering aan en de lessen van de Eerste Wereldoorlog levend gehouden. En nu dus ook door de website Europeana 1914-1918, waarop dit en honderden andere verhalen te lezen zijn.
Zie voor het project: http://www.europeana-collections-1914-1918.eu/ en voor de website: http://www.europeana1914-1918.eu/nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten