dinsdag 7 mei 2013

Koningslied of The Sound of Music?


Wie op 30 april voor de televisie zat om naar de inhuldiging van de nieuwe vorst te kijken, kreeg ’s avonds de boodschap onophoudelijk ingehamerd: een nationaal feest is per definitie een maritiem feest. André Rieu, die het koningsbal opent met Piet Hein zijn naam is klein en natuurlijk de Koningsvaart, die maritieme apotheose van een dag die ’s ochtends vroeg al begon met 101 saluutschoten van (toen nog) Hare Majesteits ‘Evertsen’ op het IJ. Het was weer voor iedereen duidelijk: Nederland ontleent zijn identiteit voor een groot deel aan zijn haat-liefde verhouding met het water.

Die maritieme identiteit staat ook centraal in alweer het zesde gezamenlijke jaarboek dat eind dit jaar door het Scheepvaartmuseum Amsterdam en het Maritiem Museum Rotterdam wordt uitgebracht. Een definitieve titel moet nog worden verzonnen, maar de centrale vraag is inmiddels geformuleerd: “In hoeverre en op welke wijze komt de Nederlandse identiteit terug in maritieme feesten en vermaak aan boord?”, of anders gezegd: “In hoeverre (op welke wijze) dragen maritieme feesten en maritiem vermaak aan boord bij aan de ontwikkeling of bestendiging van de nationale identiteit?”
Zo’n vraagstelling is stevige kost en er is lang over gediscussieerd voordat-ie uiteindelijk op papier stond. Inmiddels zijn de eerste versies van de artikelen bij de redactie gearriveerd en worden de contouren van het boek duidelijk. Herdenkingen van grote zeehelden, spiegelgevechten op het IJ in de zeventiende eeuw, de Toppers op een maritieme zegewagen in de Amsterdam Arena – allemaal maritiem spektakel, bedoeld om een bepaald wij-gevoel te kweken. Ook de spelletjes en spelen aan boord komen uitgebreid aan bod, waarmee een stukje vaderlandse bodem en vaderlandse tradities op zee levend worden gehouden in verre streken. Al met al een gemêleerd aanbod aan bijdragen, waarin de maritieme symboliek als ondersteuning van de Nederlandse identiteit centraal staat. In november verschijnt het boek – mét een pakkende titel!

En over symboliek gesproken: vond u, kijkend naar de Koningsvaart op het IJ, de overeenkomst tussen het Koninklijk Gezin en de vluchtende familie Von Trapp uit the Sound of Music ook zo frappant? Het Republikeins Genootschap kan daar nog heel wat moed uit putten voor de toekomst…