Wat maakt een foto komisch? Tussen de duizenden glasnegatieven van de werf Wilton Fijenoord die de afgelopen jaren zijn gedigitaliseerd, zitten twee opnamen van werklieden in een interieur, staand voor een schoorsteenmantel. De één blikt zelfbewust in de lens van de fotograaf, de ander kijkt enigszins ongemakkelijk, alsof hij niet gewend is om te worden gefotografeerd – en zeker niet buiten de vertrouwde omgeving van zijn werkplaats. De linker heeft een sjaal om de nek, want het kan koud zijn op de helling of in het dok. De rechter draagt werkhandschoenen en houdt een sigaartje tussen de vingers geklemd. Dat kon toen nog... Beiden zijn voorzien van een stevige knevel, een pet en statige bottines. Van de nu bekende veiligheidsschoenen had toen nog geen mens gehoord.
De Wilton Fijenoordcollectie bevat heel veel interessant materiaal. Niet alleen “foto’s van bootjes”, maar ook scènes op de werf, in de tekenkamer, op de scheepshellingen en foto’s van diverse andere activiteiten die het dagelijks leven op een scheepswerf bepalen. Toch fascineren deze twee opnamen van die twee werfarbeiders mij meer dan alle andere foto’s uit die collectie.
Het is een raadsel wat die lui daar doen. Ze staan waarschijnlijk in het kantoor van de werf, weggeroepen uit hun dagelijkse werkzaamheden. De reden van hun aanwezigheid daar is niet duidelijk.
De tweede foto spant zonder meer de kroon: achter de mannen is een stoel neergezet en op die stoel staat klaarblijkelijk hun baas – of misschien wel de directeur zelf: duidelijk herkenbaar in een pak met vest, een bijpassend vestzakhorloge, een das om en een bolhoed op. Als om het verschil in hiërarchie nog eens extra te benadrukken, houdt hij zijn handen in een soort zegenend gebaar op de hoofden van zijn ondergeschikten. Paternalisme ten voeten uit – je zou er haast socialist van worden!
Zo biedt zo’n foto een aardig kijkje op de toenmalige maatschappelijke verhoudingen binnen de scheepsbouw. En ook dát is maritieme geschiedenis!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten